Boerderij Merkelbeek

boerderij Tuinstraat Etenaken-Wijlre, rijksmonument

boerderij Etenaken

Tuinstraat 13 Etenaken (Wijlre)

Rijksmonument

 

Opdrachtgever

particulier

 

Uitvoering

Cultuur- en bouwhistorisch onderzoek

2019


In oorsprong achttiende-eeuwse boerderij (1780), die gedurende haar bestaan meerdere keren is uitgebreid, opgehoogd en verbouwd. De boerderij wordt gekenmerkt door een grote diversiteit aan (oorspronkelijk) bouwmaterialen. Het woonvolume is opgetrokken in Kunrader steen. In de loop van de negentiende eeuw is het huis opgehoogd en verlengd. Deze gefaseerde uitbreiding is nog duidelijk herkenbaar aan het verschil in materiaal (baksteen, voorzien van klezoren en mergelsteen) en bouwsporen. De stalvleugel is uitgevoerd in mergel. Aan de bouwsporen is zichtbaar dat de gevel in de tweede helft van de negentiende eeuw is gewijzigd en is voorzien van de huidige staldeuren en poort. De schuur, geplaatst achter de stalvleugel, is in vakwerk opgetrokken. Een gedeelte van het vakwerk, met de oorspronkelijke leemvulling en geplaatst op een mergelstenen plint, is nog behouden. De schuur is gefaseerd versteend, deels in baksteen (eerste fase) en deels in Kunrader steen (tweede fase). Aan de nog behouden vakwerkgebinten is de achttiende-eeuwse opzet herkenbaar. Zo is te zien dat bij het westelijke travee aan de oostgevel een topgevel heeft gestaan. Deze is met het bouwen van de bakstenen schuur rond het midden van de negentiende eeuw komen te vervallen.

 

De boerderij is sinds 1967 rijksmonument. Ondanks deze bescherming is in de jaren zeventig de dakconstructie boven het woonhuis en de stalvleugel weggebroken. Verder is het woonhuis rigoureus verbouwd en is een gedeelte van de stal bij de woning betrokken. De bouwhistorische verkenning is uitgevoerd ten behoeve van de aanvraag omgevingsvergunning voor de restauratie en verbouwing van de boerderij. De huidige eigenaar wenst de boerderijwoning en de stal te restaureren en verbouwen. Naoorlogse toevoegingen aan de achterzijde van de boerderij en op het erf worden gesloopt, zodat de belevingswaarde ook vanaf de weilanden vergroot wordt.