Chauffeurswoning Het Stroot

Chauffeurswoning buitenplaats Het Stroot Enschede

Chauffeurswoning landgoed De Paskamp

Strootsweg 419 Enschede

Pand met ‘attentiewaarde’.

 

Opdrachtgever

Commerciële partij

 

Uitvoering

Architectuurhistorische onderbouwing

2015

 

Architect

Friso Woudstra Architecten


Aan de Strootsweg ligt de voormalige chauffeurswoning van landgoed De Paskamp (onderdeel van het oudere landgoed Het Stroot). Om het landgoed duurzaam in stand te kunnen houden en voldoende te kunnen onderhouden, is een doelmatig beheer noodzakelijk. Om dit te kunnen bekostigen vormen de opbrengsten van de gebouwen op het goed, waaronder Strootsweg 419 een substantiële bijdrage aan de exploitatiekosten. Het huidige pand blijkt hier volgens een opgesteld onderzoek te weinig mogelijkheden voor te bieden. Om zorg te dragen dat Strootsweg 419 een ‘passende’ bijdrage kan leveren aan het onderhoud van het landgoed, wenst de opdrachtgever het bestaande pand te vervangen door een nieuw volume. Uit het bestemmingsplan blijkt dat Strootsweg 419 een dubbelbestemming heeft als pand met ‘attentiewaarde’ (cultuurhistorische waardenkaart). De dubbelbestemming ‘attentiewaarde’ houdt in dat geheel of gedeeltelijk slopen alleen is toegestaan overeenkomstig een door B&W verleende omgevingsvergunning. Res nova Monumenten is door de eigenaar/beheerder van het pand gevraagd om een tweetal planvoorstellen te voorzien van een architectuurhistorische effecttoets. Het betreft een plan voor:

  •  Een situatie waarbij het bestaande pand wordt voorzien van uitbreidingen
  • Een situatie waarbij het bestaande pand wordt gesloopt en een nieuw volume wordt opgetrokken in een bouwstijl die sterk is geënt op de bestaande bebouwing.

De huidige chauffeurswoning

Strootsweg 419 is volgens het oorspronkelijke ontwerp gebouwd in 1936, naar een ontwerp van de Enschedese architect F.S. Baartman. Van deze architect zijn slechts enkele gebouwen bekend, veelal uit het eind van de jaren dertig en de wederopbouwperiode. Zijn oeuvre is divers, maar de traditionele vormentaal is overheersend. Het huis maakt deel uit van het architectuurhistorisch ensemble van het landgoed, waarop naast de chauffeurswoning, een classistisch/eclectisch witgepleisterd landhuis is gebouwd, een koetshuis in eclectische stijl (sober neorenaissance en Chaletstijl) en enkele hofstedes zijn geplaatst.

 

De chauffeurswoning is een laat voorbeeld van een in Enschede op grote schaal toegepaste architectuurhistorische traditie waarbij de Engelse cottage- en landhuisstijl een bepalende factor is. Zo zijn er diverse landhuizen in deze Engelse architectuur aanwezig (beïnvloed door het werk van architecten als Voysey, Lutyens en Shaw). Daarnaast wordt bijvoorbeeld ook het straatbeeld van het tuindorp Het Lansink gekenmerkt door deze ‘cottagearchitectuur’. Dit tuindorp, evenals een groot aantal andere tuindorpen in Nederland, is ontworpen naar het door Ebenezer Howard in in zijn boek Garden cities of tomorrow beschreven idee voor een ‘groene’ stadsontwikkeling.

 

 De ‘Engelse’ architectuur heeft een aantal regelmatig terugkerende aspecten die ook te zien zijn bij de chauffeurswoning:

  • hoog opgetrokken daken (ter accentuering landelijk karakter) met forse overstekken
  • gedrongen (lage) bouwmassa’s met grote blinde muurvlakken
  • vaak (deels) wit gesausde gevels
  • samengestelde gebouwen, bestaande uit één hoofdmassa’ waartegen, in een asymmetrische maar harmonische compositie, aanbouwen zijn geplaatst
  • liggende en gekoppelde vensterpartijen, ter accentuering van de horizontaliteit van de baksteenmassa
  • gebruik van houten betimmering tegen de gevels
  • hoge schoorstenen
  • erkers voor een maximale lichtinval
  • een interieur waarbij de hal een prominente rol inneemt
  • een sterke relatie tussen plattegrond en gevels
  • architectonische elementen als overgang van huis naar tuin (terrassen, tuinmuren, bakstenen tuinbakken, erkers)

Bij zowel het voorgestelde ontwerp voor uitbreiding van het bestaande volume als bij het ontwerp voor nieuwbouw zijn deze karakteristieke aspecten bepalend geweest