Aan de Zevenheuvelenweg, die Groesbeek verbindt met Berg en Dal, ligt landgoed Nederrijk. Het landgoed Nederrijk ligt in een heuvelrijk gebied met prachtige overgangen van hoog naar laag met zicht op bossen en glooiende weilanden en akkers. Het panorama strekt tot ver in Duitsland. Binnen in het hart van het landgoed is de sfeer eerder besloten en intiem door de steile met varens begroeide hellingen en de kleine paadjes.

Eeuwenoude geschiedenis

Nederrijk maakte ooit deel uit van een groot oerbos waartoe ook de Duivelsberg, Dekkerswald, Heumensoord, St. Jansberg, Mookerheide en het Reichswald behoorden. In de omgeving van het landgoed zijn dan ook meerdere prehistorische vondsten gedaan. Het woud werd al door de Romeinse schrijver Tacitus vermeld en werd het ‘Heilige Woud’ genoemd. In het woud zou ook de opstand van de Bataven tegen de in Nijmegen gelegerde Romeinen zijn beraamd.

Het landgoed is in haar huidige opzet ontstaan in het interbellum, nadat de familie Jurgens het gebied in 1916 aankoopt en een jacht- en productiebos aanlegt. Het grootste deel van de huidige structuur heeft haar wortels in het begin van de twintigste eeuw. Begin 20e eeuw is opdracht gegeven voor het ontwerpen van diverse nieuwe opstallen op het landgoed, waaronder een landhuis, een garage, een boswachterswoning, een opzichterswoning en een schuur. De tekeningen voor deze gebouwen werden geleverd door architect Charles Estourgie. De bijgebouwen zijn alle gebouwd. Het landhuis is door omstandigheden echter nooit tot stand gekomen.

Verval en nieuw hoofdstuk

Het landgoed is, mede omdat het beoogde landhuis nooit is gebouwd, al geruime tijd aan het wegglijden en van de oorspronkelijke 400 hectare is nog zo’n 200 hectare over. De bosbouw (ooit een van de belangrijkste redenen waarom Jurgens het landgoed aankocht) heeft niet geleid tot kostendekking, laat staan kostendraging. Een en ander heeft in een lage landschappelijke en natuurlijke waarde geresulteerd. De huidige eigenaar van het ruim 200 hectare grote landgoed Nederrijk heeft de wil om het landgoed een substantiële kwalitatieve impuls te geven. Hiervoor is door LBP│Sight, een adviesbureau op het gebied van bouwen, ruimte en milieu, met een sterk profiel in landgoedontwikkeling en beheer, een landgoedvisie opgesteld. . RPC wil de bestaande verzameling percelen transformeren tot een duurzaam levensvatbaar nieuw landgoed Nederrijk met een eigen identiteit, met respect voor de bestaande waarden op het gebied van landschap, natuur en milieu. Men steekt in op een ontwikkelingstraject dat zal leiden tot een langdurig levensvatbaar Landgoed Nederrijk. Het doel is om het landgoed duurzaam in stand te houden en tegelijkertijd in waarde te laten toenemen(waardecreatie). Nieuw functies zijn noodzakelijk, gezien de ontoereikende opbrengsten van de huidige functies. Uit dit ontwikkelingsperspectief vloeit voort dat de landschappelijke, ecologische en economische verbetering gestalte krijgen in samenhang met een cultuurhistorische benadering.

Onderzoek en ontwerp

Op basis van de ontwikkelingsvisie van /LBP│Sight is er een onderzoeks- en ontwerp samengesteld, bestaande uit Friso Woudstra Architecten, Res nova Monumenten, Bangert en Van Hagen en Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC). Het onderzoek dat ten grondslag ligt aan het aan het ontwerpproces heeft  op grondige en uitvoerige wijze plaatsgevonden. Het gebied is meerdere malen bezocht en geanalyseerd. Diverse reeds uitgevoerde onderzoeken, archieven, gesprekken met deskundigen en andere bronnen zijn geraadpleegd als aanvulling op en onderbouwing voor hetgeen ter plekke is geconstateerd en voor het vaststellen van de uitgangspunten en het ontwikkelen van het kaartmateriaal. Het door Res nova Monumenten gerealiseerde onderzoek bestaat uit:

• een cultuur-, en landschappelijk historische rapportage als basis voor de ontwerpen van het landgoed en de parktuin. In dit rapport is aandacht besteed aan het Nederrijkswald, het ‘Heilige Woud’ waarover al door de Romeinse schrijver Tacitus wordt geschreven. Daarnaast is ruim aandacht besteed aan de ontwikkeling van het landgoed vanaf 1916. Hierbij is onder andere gebruik gemaakt van het archief van Estourgie (Het Archief te Nijmegen), het gemeentearchief Groesbeek en historisch kaartmateriaal. Aan de hand van deze bronnen is gekeken hoe de huidige situatie zich verhoudt tot het verleden en hoe het landgoed zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld. Het onderzoek eindigt met een ruimtelijke waardenstelling en een reeks aanbevelingen.
• een architectuurhistorische rapportage als basis voor de plannen voor de gebouwen op het landgoed. Hierin is aandacht besteed aan de bestaande bebouwing op het landgoed, waaronder de door Estourgie ontworpen opzichterswoning, garage en boswachterswoning en de rond 1920 gebouwde schuur in Chaletstijl. Bovendien is aandacht besteed aan het oeuvre van Estourgie. Hoewel van het landhuis zelf geen tekeningen bekend zijn, is wel op een aantal situatietekeningen een globale plattegrond weergegeven. Deze vertoont grote overeenkomsten met de hoofdopzet van De Hoge Vuursche, waarbij Estourgie als bouwopzichter (voor Ed. Cuypers) heeft gefungeerd. Behalve de bebouwing van het landgoed, is ook gekeken naar de agrarische bebouwing aan de Holdeurnseweg. Hieruit is gebleken dat juist deze locatie de oorsprong vormt van de ontginning van het landgoed en een hoge  cultuurhistorische waarde heeft (ook als is de bebouwing van indifferente waarde). Op basis van de bevindingen is een reeks aanbevelingen gedaan met betrekking tot de beoogde nieuwbouw op het landgoed, zowel wat betreft de locatie van het voormalige landhuis als de locatie van de Holdeurn.