Dokterswoning Emmasingel 93

Bouwhistorisch onderzoek dokterswoning Emmasingel 93 te Weert van architect Jos Wielders

Emmasingel 93 Weert

Gemeentelijk monument

 

Opdrachtgever

particulier

 

Uitvoering

Bouwhistorisch onderzoek

2018

 

Architect

Steven Palmen Teken en adviesbureau


Emmasingel 93 is gelegen aan de stadssingels die omstreeks 1900 ter plekke van de stadsgracht werden aangelegd. Het bouwblok waar nummer 93 van uitmaakt, kenmerkt zich door haar eclectische pandsamenstelling, waarbij volumes uit zowel de vooroorlogse als naoorlogse periode naast elkaar liggen. Nummer 93 vormt samen met de buurpanden aan weerszijde een bijzonder fraaie staalkaart aan architectuur uit de late jaren dertig (nummer 91 meer traditioneel, nummer 93, traditioneel in combinatie met nieuwe zakelijkheid, nummer 95 baksteenexpressionisme).

 

Jos Wielders

Emmasingel 93 is in 1938 gebouwd naar een ontwerp van architect Jos Wielders. Jan Joseph Wielders werd in 1883 geboren te Sittard. Na een opleiding op de Teekenschool te Roermond, gaat hij 1902 in dienst bij architect Joosten uit Valkenburg, waar hij zich snel opwerkt tot chef de bureau. In 1910 wordt hij opzichter in Sittard. Niet lang daarna wordt hij benoemd tot stadarchitect. In 1917 schrijft hij zich in als zelfstandig architect. Het vroege werk van Wielders is sterk beïnvloed door de expressionistisch architectuur van de Amsterdamse School. Zijn werk uit de jaren twintig kenmerkt zich door haar dynamische volume-opbouw, golvende gevellijnen en rijke detaillering in het baksteen, houtwerk en de kunststenen elementen. In de jaren dertig zien we dat de strakke vormgeving van de Nieuwe Zakelijkheid in zijn werk wordt doorgevoerd. Soms heeft het pand als geheel een zakelijk karakter (met name publieke gebouwen), maar over het algemeen zien we dat Wielders de verschillende architectonische idiomen samenvoegt tot een samenhangend geheel. Zijn latere werk, vanaf het eind van de jaren dertig is meer traditioneel van aard en wordt het ‘strakke’ van de Nieuwe Zakelijkheid en het ‘organische’ van het expressionisme meer en meer losgelaten. Wielders heeft vooral in Limburg gewerkt, maar ook daarbuiten (met name in Brabant) zijn meerdere ontwerpen van hem gerealiseerd. Naast kerken, heeft hij zich gericht op (semi) publieke gebouwen zoals scholen en woonhuizen.

 

De architectuur

Bij het in 1938 gebouwde Emmasingel 93 zien we, meer dan bij de andere van hem nog bekende gebouwen, hoe de vormentaal van de Nieuwe Zakelijkheid op een verfijnde en geslaagde manier is samengevoegd met een meer traditionele architectuur (hoofdopzet onder zadeldak en traditionele vormentaal en materialisatie begane grond). Het gebouw is, zowel wat betreft exterieur als interieur gaaf behouden. Voor het interieur geldt dat met name in de hal (en de woonkamer op de eerste verdieping) sprake is van een zeer waardevol historisch interieur (vanwege de materialisatie, opzet en gaafheid). Wat betreft de materialisatie is vooral het gebruik van de geglazuurde bakstenen bijzonder. De harde vloerafwerkingen (tegels, leisteen en parket) zijn alle authentiek. An sich hebben deze elementen een beperkte architectuur- en bouwhistorische waarde (werden in de periode 1930-1970 op grote schaal toegepast en komen tot op heden ook nog veelvuldig voor). De waarde zit er met name in dat ze deel uitmaken van een groter, gaaf behouden geheel. Hetzelfde geldt voor de binnendeuren. Dit is een standaard type deur uit de periode 1930-1970 die haar waarde vooral ontleent aan het gegeven dat ze deel uitmaakt van een geheel.

 

Dokterswoning

Het pand werd gebouwd als dokterswoning, met een praktijk op de begane grond en een bovenwoning op de verdiepingen. Deze functie heeft het pand tot voor kort gehad. Een bijzonder element dat herinnert aan deze functie, is de rode slang die deel uitmaakt van het sierrooster op de voordeur. Het pand heeft een hoge typologische waarde als woonhuis met praktijk aan huis. De functie als praktijkruimte met bovenwoning heeft ook geleid tot de bijzondere typologie met betrekking tot de hal: op de begane grond is sprake van een statige, grote hal die op de eerste verdieping (de woning) wordt overtroffen door de dubbele hoogte en het indrukwekkende glas-in-lood. Het pand heeft hierdoor in feite een dubbele entree.