Aan de Molenstraat, onderdeel van de noord-zuid as van de historische binnenstad (Grotestraat-Broerstraat en Molenstraat), ligt het in de huidige verschijningsvorm in 1900 als woon-winkelpand gebouwde Molenstraat 102-104. De begane grond is in gebruik als commerciële ruimte. De bovenwoning wordt gevormd door een twee verdiepingen, onder een plat dak geplaatste hoofdmassa, een smallere aanbouw (zuidzijde).

De eigenaar wenst de bovenwoning te restaureren en herbestemmen tot meerdere wooneenheden. Vanwege de status van het volume als gemeentelijk monument stelt de gemeente ten behoeve van de beoogde werkzaamheden als vereiste dat een bouwhistorisch onderzoek naar het pand wordt verricht als onderdeel van de aanvraag omgevingsvergunning. Doel van het onderzoek is om een onafhankelijke waardenstelling op te voeren op basis waarvan de voorgestelde plannen getoetst kunnen worden.

Voorgangers

Van de Molenstraat is een aanzienlijk aantal historische foto’s bewaarde gebleven, waarvan diverse zijn terug te voeren tot het midden van de negentiende eeuw. Op een foto die rond 1865 wordt gedateerd, zien we de voorloper van Molenstraat 102-104 staan. Het betreft een traditioneel tweelaags volume met lijstgevel onder haaks op de straat geplaatst schilddak. Het volume telt vier vensterassen, waarbij de entree in de tweede as van links is geplaatst. Beide bouwlagen van de gepleisterde gevel worden gescheiden door een fors aangezette cordonlijst. De gevel wordt afgesloten door een kroonlijst met blind fries. Op het dak staat een forse dakkapel met rijk gesneden schouderstukken. Een foto die aan het eind van de negentiende eeuw is genomen, laat zien dat het pand een ingrijpende verbouwing heeft gehad. Op de begane grond is een volumebrede winkelpui geplaatst, die wordt afgesloten door een forse kroonlijst. De verdieping is ongewijzigd (het linker venster is niet zichtbaar door de uitbouw van het buurpand). De grootste ingreep is dat de kroonlijst en het lage schilddak zijn vervangen door een gepleisterde trapgevel en een zadeldak.

Nieuwe bovenwoning

Ondanks deze ingrijpende wijzigingen wordt aan het begin van de twintigste eeuw gekozen om de gehele bovenwoning opnieuw op te trekken. De winkel op de begane grond voldoet blijkbaar nog, aangezien deze, inclusief pui integraal wordt behouden. De verbouwing wordt uitgevoerd in opdracht van de heer J.H. E. Middendorp en is getekend door bouwkundige E.D. Middendorp (vermoedelijk familie). Opvallend genoeg wordt de in 1900 gerealiseerde nieuwbouw uitgevoerd onder plat dak (terwijl alle omliggende bebouwing van een dak is voorzien). In tegenstelling tot de voorloper wordt de bovenwoning opgezet met drie vensterassen: er ontstaat hierdoor een disbalans tussen de begane grond en de bovenwoning. De bouwtekeningen laten zien dat ook wat betreft locatie van de achtergevel en de binnenwanden wordt afgeweken van de onderliggende structuur: deze worden opgevangen door stalen liggers.

De gevel heeft een voor de periode karakteristieke opzet en detaillering. De centrale as kraagt ietwat uit en is tot boven de gevellijn doorgetrokken, waar ze wordt bekroond door een fraai ijzeren hekwerk. Het exterieur van het pand is in hoofdlijnen gaaf behouden. Uitzondering hierop is de winkelpui (en de borstwering van de eerste verdieping) die als gevolg van een nieuwe winkelpui is gewijzigd. Hierbij is ook het oorspronkelijke balkon verwijderd. Verder is de opbouw van de centrale as weggebroken en zijn, binnen de bestaande kozijnen, nieuwe raamdelen geplaatst. Aan de achterzijde is in de jaren dertig een tuinkamer opgetrokken. Het interieur van de bovenwoning uit 1900  is zowel wat betreft structuur als uitmonstering nog grotendeels aanwezig.