Boerderij Beekstraat 8 Wessem

boerderij Beekstraat 8 Wessem, rijksmonument. bouwhistorisch fiscale aftrek onderhoud

Boerderij Beekstraat 8 Wessem

Rijksmonument

 

Opdrachtgever

particulier

 

Uitvoering

Cultuur- en bouwhistorisch onderzoek: 2013

Financieel plan Monumenten: 2013


Aan de haven van Wessem ligt, aan de rand van het beschermde dorpsgezicht, de rijksmonumentale boerderij Beekstraat 8. De opdrachtgever heeft Res nova Monumenten gevraagd om, voorafgaand aan de beoogde restauratie en verbouwing van het achttiende-eeuwse pand, een cultuur- en bouwhistorisch onderzoek uit te voeren. Doel is vast te stellen welke waarden in het pand aanwezig zijn en hoe hiermee in het ontwerp- en uitvoeringsproces mee om moet worden gegaan. Daarnaast heeft de eigenaar Res nova Monumenten verzocht een overzicht op te stellen van de noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden en het fiscale traject in kaart te brengen.Een en ander heeft geresulteerd in een rapport waarin het overzicht van noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden met kostenbegroting is opgenomen en een splitsing is gemaakt tussen de als fiscaal aftrekbare onderhoud posten/bedragen en de kosten die als (fiscale) verbetering worden beschouwd.

 

Typologie

Beekstraat 8 is een kop-romp boerderij, waarbij een klein voorhuis tegen een grote langsdeelschuur is geplaatst. Doordat bij dergelijke boerderijen de nok van beide volumes niet in elkaars verlengde liggen, is er sprake van een asymmetrisch geheel. In een van de zijbeuken van de schuur bevinden zich aan zowel de voor- als achtergevel grote bandeuren, waardoor men met kar of tractor aan de ene zijde binnen kon rijden en er aan de andere zijde weer uit kon rijden. Dergelijke boerderijen zijn karakteristiek voor de gemeente Maasgouw en komen in de verschillende kernen regelmatig voor. Doordat de poortdoorgang aan de Beekstraatzijde is dichtgezet is er geen sprake meer van een doorrijschuur.

 

Een aspect dat nog herinnert aan het agrarisch verleden is de oorspronkelijke knechtenkamer die op de zolderverdieping aanwezig is. Dit was oorspronkelijk het enige vertrek in de voor de rest open zaadzolder. Het behoud van dit vertrek, inclusief het afwijkende vloerniveau van deze kamer, vormt een van de weinige nog herkenbare historische elementen in het voorhuis.

 

Verschijningsvorm

De huidige verschijningsvorm van het voorhuis is ontstaan in de periode 1850-1930. Op dat moment wordt, vermoedelijk nadat de van de linker zijgevel is gewijzigd,  besloten de voor- en linker zijgevel af te werken met een cementpleister, voorzien van schijnvoegen en rustica. Deze was oorspronkelijk grijs, maar is omstreeks 1980 voorzien van een laag witsel. Als gevolg van de pleisterlaag en de aanpassing van de zijgevel, is het pand in de huidige verschijningsvorm niet representatief voor de oorspronkelijke achttiende-eeuwse karakteristiek van het pand. Het straatbeeld in Wessem wordt gedomineerd door sobere bakstenen huizen en boerderijen. Deze karakteristiek was oorspronkelijk ook van toepassing op Beekstraat 8: een volledig in baksteen (in kruisverband) opgetrokken eenlaags huis, waarbij door het gebruik van hardstenen lijstwerk rondom ramen (en waarschijnlijk oorspronkelijk ook deur) enige allure werd verkregen. De rechter zijgevel is nog representatief voor de oorspronkelijke verschijningsvorm van het gebouw.

 

Gevelsteen

Centraal op de steen zijn twee gekruiste ankers. Het anker is al sinds de oudheid bekend als instrument om een schip vast te leggen. Het anker betekent houvast en veiligheid en symboliseert hiermee hoop en vertrouwen. In voorchristelijke tijden gaf de aanduiding van een anker op een sarcofaag aan dat de overledene zeeman of visser is geweest. Deze verwijzing naar het water is, gezien de ligging nabij de Maas niet vreemd. In de vroegchristelijke tijd zag men in het anker, vanwege de dwarsbalk onder de ring een kruisvorm terug . Het anker werd een symbool van verlossing (het crux dissimulata). In latere tijd ging het anker een vast onderdeel uitmaken van de trits geloof, hoop en liefde, waarbij het anker symbool stond voor de hoop. De verbintenis met religie wordt verder versterkt door het tussen de ankers  monogram IHS, met centraal boven de H een kruis. Het monogram is een weergave van de eerste drie letters van Christus in het Grieks: Iota, Eta en Sigma. Het monogram wordt veel gebruikt door de katholieke jezuïetenorde. Bij Beekstraat 8 is niet één, maar zijn twee gekruiste ankers afgebeeld. Vergelijkingen met een dergelijk kruisen van de ankers, hebben veelal te maken met de admiraliteit, zowel in Rotterdam als Amsterdam. Of er bij de Beekstraat 8 sprake is van een jezuïet en wat de exacte betekenis is van de twee gekruiste ankers, is in het kader van deze analyse niet nader onderzocht. Opvallend is dat op een steenworp afstand een huis is gelegen waarbij ook een gevelsteen met twee ankers is, het uit 1803 daterende Groenstraat 1