Aanleiding tot het onderzoek naar het pand Burgemeester van Rijnsingel 1a is de wens van de eigenaren om inzicht te krijgen in de waarden van en in de schade aan de woning. Burgemeester van Rijnsingel 1a is in 1995-1996 grondig en respectvol gerestaureerd, waardoor het beeld dat men de dag van vandaag ziet vrijwel identiek is aan de uitstraling van het pand anno 1905. Helaas heeft het pand tijdens en als gevolg van de bouw van een groot aangrenzend appartementencomplex ernstige schade opgelopen. Waar het gebouw vóór de komst van het complex in uitzonderlijke staat verkeerde, wordt het nu geplaagd door onder andere scheurvorming en vochtproblemen. De resultaten van het onderzoek zullen worden ingezet ter onderbouwing van de noodzakelijke restauratieplannen en dient als inspiratiebron voor toekomstige (noodzakelijke) ingrepen.

Art Nouveau

Het pand Burgemeester van Rijnsingel 1a werd, samen met het buurpand nr. 1, in 1905 gebouwd naar een ontwerp van de Venlose architect Henri Seelen. Het pand vormt een vooraanstaand voorbeeld van deze architectuurstroming rond de eeuwwisseling. Het is opgetrokken in geel geglazuurde verblendsteen en geornamenteerd met karakteristieke Art Nouveau-elementen.

Het pand is vandaag de dag nagenoeg identiek aan de situatie anno 1905. Er zijn geen volumes toegevoegd en er hebben geen grootschalige wijzigingen plaatsgehad. Zowel het hoofdvolume als de aanbouw aan de achterzijde tonen de oorspronkelijke situatie. De wijzigingen die zijn doorgevoerd, zijn het directe gevolg van oorlogsschade en aanzet tot afbraak (in de jaren negentig). De indeling van het interieur is eveneens vrijwel onveranderd. Er is een aantal kleinschalige wijzigingen doorgevoerd die de integriteit van het gebouw echter niet heeft geschaad. Ook bezit het interieur nog in grote mate haar authentieke details. Stucplafonds, tegelvloeren, trappartijen, schuifdeuren, et cetera, verkeren over het algemeen in een goede staat. Met name de stucplafonds zijn bijzonder en worden omschreven als een van de meest uitgesproken stucwerkplafonds in Art nouveau-stijl in Limburg.

Een classisistische voorgevel

De gevel van het pand wordt gekarakteriseerd door een duidelijke op zowel de geometrische Duits/Oostenrijkse jugendstil als de meer elegante Belgische/Franse Art Nouveau geïnspireerde beeldtaal. De algehele opzet van de gevel is echter verrassend classicistisch. In de hardstenen plint heeft Seelen de suggestie van een drietal zware basementen gewekt. Op de begane grond en verdieping doen de muurdammen dienst als pilaster/kolom. Deze typologie wordt in het bovenste deel van de façade doorgezet in de lisenen met bekroning/kapiteel. De geëtste glazen panelen dienen als een soort klassiek fries, waarboven een zware kroonlijst is geplaatst.