De cultuurhistorische basisinventarisatie is tot stand gekomen in het kader van de ontwikkeling van het Planologisch Erfgoedregime (PER, ontwikkeld door Res nova). Het onderzoek omvat een inventarisatie en waardering van alle panden, hoogwaardig groen, karakteristieke (religieuze) elementen en historische infrastructuur. Op basis van deze inventarisatie is een gedetailleerde waardenkaart opgesteld.

De gemeente Maasgouw wordt gevormd door de kernen Stevensweert, Ohé en Laak, Maasbracht, Wessem, Linne, Thorn, Beegden, Heel, Panheel en Pol. Hieronder een korte ruimtelijke karakteristiek van drie van deze kernen.

Ohé en Laak

Ohé en Laak bestaat uit een tweetal dorpslinten die vandaag de dag nog bepalend zijn voor de structuur van het dorp. Het landelijke karakter van deze eeuwenoude agrarische gemeenschap is vrijwel onaangetast. Ook is er een groot aantal relicten dat herinnert aan het oude grondgebruik: restanten van hagen, boomgaarden en een groot aantal notenbomen (het dorp stond bekend om zijn bomen). Water speelt een belangrijke rol in Ohé en Laak. Het dorp ligt in een meander van de Maas. De Oude Maas, een oude loop van de rivier scheidt het dorp van het oostelijk gelegen Echt. De bebouwing wordt van de gevaren van het water gescheiden door een oude dijk (vroeg middeleeuws), zonder welke bewoning van het gebied niet mogelijk was. Er is een groot aantal gaaf bewaarden boerderijen aanwezig, daterende uit zowel de zeventiende, achttiende, negentiende en twintigste eeuw.

Beegden

Beegden is gebouwd langs een tweetal parallel aan elkaar gelegen verbindingswegen. Het oostelijke lint maakt deel uit van de historische kern van het dorp. Ten westen van het lint ligt de Heerbaan, een oude weg die in de twintigste eeuw de belangrijkste verbindingsweg tussen Heel en Horn werd. Het historische karakter van Beegden is goed behouden gebleven. Wegennet, bebouwing en verkaveling (ten zuidoosten van de Nieuwstraat en ten noordwesten van de Rijksweg N566) zijn nog veelal identiek aan de situatie anno 1800. De naoorlogse bebouwing heeft zich in grote mate geconcentreerd op het gebied rond de Heerbaan, waardoor de oude structuur veelal onaangetast gebleven is. Het omliggende, glooiende landschap met enerzijds akkerlanden en anderzijds de bossen, vennen en grindgaten, draagt bij aan het landelijk karakter van Beegden.

Thorn

Thorn is gelegen aan de Belgische grens, nabij het dorp Kessenich. De kern bestaat uit twee delen, van elkaar gescheiden door de verbindingsweg tussen Ittervoort en Wessem. Het zuidelijke deel wordt gevormd door de historische kern, een beschermd stadsgezicht. Het noordelijk deel beslaat de noord-zuidverbindingen en de twintigste eeuwse woonwijken. De karakteristiek van het beschermde stadsgezicht is, zowel wat betreft het stratenpatroon en verkaveling |(strokenverkaveling achter de bebouwing) als de hoofdvormen en gevelafwerking (wit gesausd) van de bebouwing, vrijwel identiek aan de situatie in  het begin van de negentiende eeuw. De bebouwing bestaat veelal uit zeventiende en achttiende eeuwse stadspanden en boerderijen, al dan niet met een stedelijke allure. Deze architectuur vormt een levendige herinnering aan het rijke verleden van Thorn ten tijde van de wereldlijke stift. Het noordelijk deel van Thorn is veelal ontstaan na de Tweede Wereldoorlog (met uitzondering van enige kleine negentiende en vroeg-twintigste eeuwse boerderijen langs de historische wegen Akker, Eind, Meers en Wilhelminalaan). Een aantal historische paden en wegen heeft als uitgangspunt gediend voor de aanleg van het wegennet alhier. De hoge kwaliteit van het huidige beschermde stadsgezicht heeft een positieve invloed uitgeoefend op de twintigste eeuwse uitbreidingen. Gedreven door de hoogwaardige esthetica van het straatbeeld is hier met enige regelmaat getracht om deze kwaliteit te evenaren. Ook vandaag de dag vinden inbreidingen in het straatbeeld plaats met een toewijding om bij te dragen aan de karakteristiek van Thorn.

Het landschap rondom Thorn wordt gebruikt als weidegrond en akkerland en vormt een groene schil om de bebouwing. De Baarstraat vormt een duidelijke scheiding tussen de lager gelegen weidegronden en de hoger gelegen akkers. Zowel in de kern als rondom Thorn ligt een groot aantal karakteristieke elementen, waaronder oude hekpijlers, ommuringen, herdenkingsmonumenten, ringmuren, immuniteitspoorten en een opvallende hoeveelheid kapellen en wegkruisen.