De IJsselkade

IJsselkade 16 is onderdeel van het Zutphense IJsselfront, dat, zoals in het voorgaande hoofdstuk is uiteengezet, vanaf 1857 werd aangelegd in het kader van de gedeeltelijke ontmanteling van de vestingwerken langs de IJssel en de verbetering van de havenfaciliteiten. De nieuwe bebouwing aan de IJsselkade werd als een monumentaal, samenhangend ensemble uitgewerkt, waarbij de rooilijn, perceelbreedte en bouwhoogte nauwkeurig werden bepaald, evenals de architectonische uitwerking van de gevels en de toe te passen bouwmaterialen. Stadsarchitect A.B.W. Langenberg, die als winnaar van de prijsvraag voor de toekomstige bebouwing van de IJsselkade uit de bus kwam, was verantwoordelijk voor de hoofdlijnen van het ontwerp. De percelen tussen Marspoortstraat en Berkelkade (zuidzijde) kwamen vanaf 1860 in veiling en werden vrijwel direct bebouwd. Omstreeks 1863 was dit gedeelte van de IJsselkade voltooid. De nieuwe huizen vormden met elkaar een monumentale, homogene gevelwand, bestaande uit voorname, witgepleisterde herenhuizen, met overwegend symmetrische gevels, gedecoreerd met aan het classicisme ontleende ornamenten.

Nummer 16

IJsselkade 16 werd in 1862 gebouwd in opdracht van het liberale gemeenteraadslid en assuradeur Christiaan Marianus Henny, op een per­ceel dat na aanleg van de IJsselkade beschikbaar kwam. Voor een periode van ruim veertig jaar is het huis vervolgens bewoond geweest door Henny en zijn gezin. Aanvankelijk is het woonhuis ook als kantoor gebruikt voor diens bedrijf, de ‘N.V. Assurantie Maatschappij tegen Brandschade te Zutphen’. In 1879 verhuisde de maatschappij naar een speciaal voor dat doel opgericht kantoorpand op een steenworp afstand van het woonhuis, IJsselkade 3.

IJsselkade 16 is een typisch voorbeeld van een huis in late, sobere neoclassicistische stijl. Het huis heeft een sterk symmetrisch karakter, wat onder andere tot uiting kwam in de typische blokvorm van het bouw­volume. De vijf traveeën brede voorgevel is geheel gepleisterd en hetzelfde geldt voor de sobere achtergevel. Ter plaatse van de plint is een hardstenen beplating aangebracht, zoals die bij vrijwel alle huizen uit dezelfde periode voorkomt. De zware onderdorpels van de vensters zijn eveneens in natuursteen uitgevoerd. De kroonlijst, met enkele blokvormige ornamenten in stucwerk of hout, werd oorspron­kelijk bekroond door een eenvoudige attiek, waarschijnlijk van hout, die de flauw hellende kap aan het zicht onttrok. De houten lijsten rondom de vensters en de persiennes verlenen de gevel een voorname uitstraling, evenals het balkon in de middentravee.

Als in 1907-1908 het pand een ingrijpende verbouwing ondergaat, blijft de oorspronkelijke structuur van het pand nog redelijk intact. De begane grond wordt stevig onder handen genomen om het als bankkantoor te kunnen gebruiken, maar de interne structuur, en dan met name het monumentale trappenhuis, blijft gehandhaafd. De verdiepingen en zolder bleven toen waarschijnlijk onaangeroerd. Ingrijpender was de verbouwing van 1926 met de afbraak van de serre en het balkon. Door de uitbouw aan de achterzijde en het wijzigen van het trappenhuis, dat nu volledig werd afgescheiden van de begane grond, werd de oorspronkelijke structuur van het pand aangetast. Er was voortaan sprake van een bankkantoor met afzonderlijke bovenwoningen. De verbouwing van 1970, waarbij de volledige kap werd vervangen, bracht hierin geen verandering. Pas in 1982, wanneer de eerste verdieping functioneel wordt samen­gevoegd met het bankkantoor, is er opnieuw sprake van een ingrijpende wijziging in de structuur van het pand.