De gemeente Sittard-Geleen voert sinds enkele jaren het beleid om de verschillende historische kernen en enclaves die de gemeente rijk is, in kaart te brengen en op gemeentelijk niveau te beschermen. Oud-Geleen vormt een dergelijke belangrijke kern. Het uitgevoerde onderzoek bestaat uit een omschrijving, waardenstelling en waardenkaart van het gebied.

Karakteristiek

Oud-Geleen is gelegen in het noordoosten van het 'nieuwe' Geleen dat begin twintigste eeuw als mijnbouwstad in het open veld uit de grond werd gestampt. Het moderne aanzien van deze stad doet niet vermoeden dat het verleden in de dagelijkse entourage nog beleefbaar aanwezig is. Komende vanaf de rotonde op de Oranjelaan, waar het verkeer met al zijn hedendaagse hectiek overheen raast, betreedt men van het ene op het andere moment een andere wereld: Oud-Geleen, rustiek, pittoresk en kleinschalig. Door de abrupte overgang tussen oud en twintigste-eeuws manifesteert zich een sterke scheiding tussen de historische ambiance en haar omgeving. Deze wordt niet begeleid door een helder geplande, ruimtelijke structuur, maar is qua opzet welbeschouwd even 'spontaan' georganiseerd als de overige ontwikkelingen in en rondom de dorpskern.

Het onderzoek behandelt de ontwikkeling van Oud-Geleen bezien vanuit de regio en vanuit een aantal facetten van het dorp. Van wezenlijk belang voor de ruimtelijke samenstelling van Geleen zijn de kerk, als oudste bebouwing en bedevaartscentrum en het ondergrondse erfgoed, dat in de folklore in verband wordt gebracht met de geschiedenis van de Bokkenrijders