In 2003 is de gemeente Sittard-Geleen gestart met voorbereidingen om de Sjpoarkolonie aan te wijzen als beschermd gemeentelijk monument. Het waardenstellend onderzoek is verricht met het oog op de onderbouwing van deze status.

Spoorwerkerskolonie

De in 1921-1924 gebouwde kolonie, naar ontwerp van architect N.J. van Tiene, is primair een voorbeeld van de oplossingen die in de beginjaren van de twintigste eeuw werden toegepast bij de aanpak van de huisvestingsproblematiek. De grote hoeveelheid arbeiders die Zuid-Limburg met de opkomst van de mijnbouw overspoelde zorgde voor verontrustende situaties. De oplossing voor dit grote probleem werd gevonden in het zogenaamde tuindorpideaal, waarbij geheel nieuwe wijken werden gebouwd, waarin de voordelen van stad en dorp werden gecombineerd. Dit oorspronkelijk Engelse idee werd op grote schaal in de mijnstreek toegepast en heeft gezorgd voor een aantal fraaie wijken. De Sjpoarkolonie is een dergelijke wijk. Zij is gebouwd voor het spoorwegpersoneel dat werkte op het rangeerterrein in Sittard. Het belangrijkste punt in de wijk is de 'close', het kleine pleintje ten noorden van de Limbrichterweg, de oorspronkelijke doorgaande weg tussen Sittard en Limbricht. Vanuit dit plein lopen de straten radiaal de arbeiderswijk in. De close vormt de 'spil van het rad'.

De resterende huizen van de in 1921-1924 gebouwde kolonie, zijn in zeven woonblokken opgedeeld. Kenmerkend voor de wijk zijn de lange, gesloten straatwanden. Deze zijn drieledig opgebouwd; natuurstenen plint, bakstenen eerste geleding en witgepleisterde bovenste geleding. De woonblokken zijn hiërarchisch opgebouwd. De grotere huizen risaleren enigszins en zijn met de nokrichting naar de straat gericht. Verder is de goothoogte van deze woningen hoger dan de aangrenzende huizen. Deze horizontale en verticale variatie geeft de woonblokken, in samenwerking met de driedelige geleding een sterk ritmisch karakter. De factor beweging is van groot belang in de beleving van de Sjpoarkolonie. De ritmiek wordt verder versterkt door de afwisseling van zadeldaken en wolfsdaken. Groenvoorziening is essentieel in de kolonie. Dit uit zich in de grote binnenplaats, die was voorzien van achtertuintjes (tegenwoordig volgebouwd), de voortuinen en de close