Bouwhistorische notitie en waardenstelling Villa Carp Helmond

Villa Carp Helmond rijksmonument, bouwhistorische notitie en waardenstelling

Villa Carp

Aarle Rixelseweg 63 Helmond

Rijksmonument

 

Opdrachtgever

Particulier

 

Uitvoering

Beschrijvingen en bouw- en architectuurhistorische notities bij technisch gebrekenplan

Bouwhistorische waardenstelling op detailniveau

Effecttoets ontwerp

2011

 

Samenwerking

De Instandhouder (technisch gebrekenplan)


Gelegen aan de Aarle-Rixelseweg 63 te Helmond vinden we de Villa Carp. Deze in 1921 naar ontwerp van rijksbouwmeester Joseph Crouwel ontworpen villa werd opgericht in opdracht van de Helmondse industrieel A.C. Carp. Meteen ten westen van het huis ligt de Warande. Dit was oorspronkelijk het jachtterrein van de Heer van Helmond en kreeg later de verschijningsvorm van een parktuin. In de late negentiende eeuw en begin twintigste eeuw werd nabij deze warande een groot aantal kapitale huizen opgericht, met name door industriëlen die hun rijkdom in de textielindustrie van Helmond hadden vergaard. Langs de Aarle-Rixelseweg is vandaag de dag nog een groot aantal van deze huizen aanwezig, waaronder Villa Carp. In tegenstelling tot de meeste panden, ligt het gebouw op enige afstand van de weg en is het vanaf de publieke ruimte nauwelijks zichtbaar. De villa is via een bochtige oprijlaan te benaderen

 

Joseph Crouwel

Het pand is in 1921 opgetrokken in de expressionistische vormentaal van de Amsterdamse School. De monumentaliteit van het pand wordt benadrukt door een ruim twintig meter hoge toren, die als statussymbool hoog boven de bebouwing in de omgeving uitsteekt. De architect is Joseph Crouwel, die destijds als architect in dienst was bij de Landsgebouwen I (de voorloper van de Rijksgebouwendienst). Crouwel was in zijn beginjaren onder andere werkzaam geweest bij de architectenbureaus van Berlage, De Bazel en Hanrath. Invloed van deze leermeesters is in zijn werk duidelijk herkenbaar. Bij Hanrath heeft hij zich het idioom van de Engelse landhuisstijl eigen gemaakt. Op de bureaus van De Bazel en Berlage bekwaamde hij zich in het creëren van gebouwen met een monumentaal karakter. Naast de invloed van zijn leermeesters, zien we dat Crouwel in de tijd dat hij bij de Landsgebouwen werkte, zich sterk liet inspireren door de expressieve vormentaal van de Amsterdamse School. Zijn eigen werk is echter minder uitbundig dan het werk van zijn tijdgenoten. Als zodanig wist Crouwel van de invloeden waarmee hij gedurende zijn beginjaren als architect in aanmerking kwam tot een heel eigen vormentaal te maken.

 

Villa Carp

Villa Carp is een van de weinige particuliere woonhuizen die Crouwel heeft ontworpen in de jaren dat hij werkzaam was bij de Landsgebouwen. Zijn bij Landsbelangen opgedane ervaring als architect van grootse publieke werken is ook herkenbaar bij Carp. Niet alleen in de monumentaliteit van het gebouw (en dan met name de toren), maar ook in materiaalgebruik. Alle verdiepingsvloeren van de villa zijn uitgevoerd in beton (ter plaatse gestort). Hoewel betonbouw in die tijd zeker al werd toegepast, is het uitzonderlijk dat alle vloeren in dit materiaal zijn uitgevoerd. 

 

De verschijningsvorm van het huis is sterk beïnvloed door de Amsterdamse School. Dit uit zich in de expressieve opzet van de bakstenen gevels, de laag doorgetrokken, steile dakschilden (Scandinavische invloed), de detaillering in het loodwerk en de afwerking van het interieur. De villa is gebouwd op een vlinderplattegrond. Deze plattegrond kent zijn oorsprong in de Engelse landhuisstijl. Het uitgangspunt bij de vlinderplattegrond was dat vrijwel iedere kamer in het huis op een bepaald moment van  de dag zonlicht kon ontvangen. Ook de karakteristieke hexagonale opzet  van de eetkamer en de hall, evenals de spilfunctie die de hall  binnen het huis inneemt, is terug te voeren tot de Engelse landhuisarchitectuur. Een bijkomend 'voordeel' van de vlinderplattegrond is dat de dienstvertrekken in één vleugel konden worden ondergebracht en niet, zoals bij de traditionele landhuisbouw, in het souterrain waren gelegen. Ook dit concept past binnen de Engelse landhuistraditie.