De Aldenborgh
Twee landhuizen en parktuin
Oudenborgstraat 12-14 Merum
Gemeentelijk Monument
Rijksmonumentale kasteelruïne
Opdrachtgever
Commerciële partij
Uitvoering
Cultuur- en bouwhistorisch onderzoek
Effecttoets ontwerp
2019
Gelegen aan de Oudeborgstraat, in het historisch centrum van het gehucht Merum, ligt een tweetal landhuizen waarvan de oorsprong teruggaat tot de late achttiende eeuw. Beide landhuizen zijn destijds gebouwd op het terrein waarop zich ook de ruïne van het middeleeuwse kasteel de Aldenborgh bevindt. Het bijzonder grote kasteel is al sinds de zeventiende eeuw tot ruïne verworden. Aan het eind van de negentiende eeuw was het bescheiden relict van de ruïne enige tijd voorzien van een kraaiennest en fungeerde het als belvedère.
Ten behoeve van een mogelijke ontwikkeling op het terrein, wenste de gemeente inzicht te krijgen in de cultuur- en bouwhistorische waarden van zowel de bebouwing als de parktuin, dat in het bestemmingsplan de dubbelbestemming 'groen landgoed' heeft.
Uit het onderzoek is aan het licht gekomen dat zowel beide landhuizen als de bijgebouwen, na decennialange leegstand en verval, dat was ingezet bij de verwoesting gedurende de Tweede Wereldoorlog, in de jaren negentig van de vorige eeuw zijn gerestaureerd, deels zijn gereconstrueerd en grondig zijn verbouwd. Bij het tweelaags landhuis is het casco behouden. Hierbij is het oorspronkelijke dak vervangen door een exemplaar met een andere opzet. Een bestaand bijgebouw is destijds gesloopt, een ander volume is opnieuw opgetrokken. De eenlaags lusthof is op basis van oude foto's en bronnen volledig gereconstrueerd (in hoofdvorm). Gedurende deze ingrijpende bouwfase is ook de historische, bij de huizen horende parkaanleg onder handen genomen. Het park, dat is aangelegd op de helling van het Maasdal, bestaat uit een boven- en benedenpark. Het benedenpark heeft in hoofdlijnen dezelfde op landschappelijke structuur behouden als aan het eind van de negentiende eeuw, zij het dat het in de huidige situatie veel transparanter is dan in het oorspronkelijke plan. Het bovenpark, waarin ook de ruïne is gelegen, is op dat moment geheel opnieuw ingericht.
Op basis van de resultaten van het cultuur- en bouwhistorisch onderzoek is een effecttoets uitgevoerd waarin de conceptplannen voor de potentiele ontwikkelingen zijn getoetst.