Langstraat 20 Weert

Langstraat 20 Weert, bouwhistorisch rapport rijksmonument, Ursulinenklooster

Langstraat 20 Weert

Rijksmonument (hoofdvolume)

Gemeentelijk monument (kloostervolume)

 

Opdrachtgever

Commerciële partij

 

Uitvoering

Bouwhistorisch onderzoek

2016

 

Architect

Flow Architecten

 

Zie ook

bouwhistorisch onderzoek Ursulinenklooster


Gelegen in het historisch centrum van Weert, ligt het in oorsprong achttiende-eeuwse pand Langstraat 20. Dit hoekgebouw is lange tijd deel geweest van het grote Ursulinenklooster. Tegenwoordig is het in gebruik als horeca, waarbij de verdieping gedeeltelijk is ingericht als bovenwoning en deels dienst doet als opslag. In de jaren negentig van de vorige eeuw is een groot deel van het in 1880 gebouwde klooster gesloopt, waarbij alleen het volume aan de Langstraat is behouden (met de kapel). Een gedeelte van dit klooster, een drielaags, klein volume aan de achterzijde van het complex, opgetrokken in neogotische stijl, maakt tegenwoordig deel uit het hoekpand. Het complex Langstraat 20 bestaat uit twee aparte volumes. De hoekwoning is een rijksmonument. Het neogotische volume, onderdeel van het voormalige negentiende-eeuwse klooster, is een gemeentelijk monument.

 

Achttiende eeuw

Boven de poortopening in de Berlostraat zit een sluitsteen met het jaartal 1709. Ook de toepassing van hanenkammen boven de gevelopeningen is kenmerkend voor de Hollands classicistische architectuur die aan het eind van de zeventiende en begin van de achttiende eeuw kenmerkend is. Ook de eikenhouten spanten dateren uit deze eerste bouwfase. Het is dan ook met zekerheid te stellen dat het casco van het pand als geheel is terug te voeren tot het begin van de achttiende eeuw. De plattegrond van Langstraat 20 is in de loop van de twintigste eeuw aanzienlijk gewijzigd.

 

Het huis presenteert zich vandaag de dag als een zogenaamd dubbelhuis aan de Langstraat, met in het midden van de gevel de hoofdentree en daarachter een gang met aan weerszijde vertrekken en aan de achterzijde uitkomende op een trappenhuis en een pandbreed vertrek (dan wel deel van de woning, dan wel economiegebouw/opslag). Er zijn aanwijzingen dat ook in de zijgevel een deur heeft gezeten.Dit lijkt erop te wijzen dat er ooit sprake zal zijn geweest van een secundaire entree met een haaks geplaatste gang. Deze entree/gang bevond zich in ieder geval in het verlengde van het trappenhuis.

 

Een opvallend gegeven, dat afwijkt van het ‘standaard’ classicistisch huis, is dat de voorgevel niet puur symmetrisch is. Het rechter deel (entree en twee rechter assen) volgen een gelijkmatig stramien, maar de twee links vensterassen wijken ietwat af wat betreft breedte van de muurdammen. Dit kan erop duiden dat in het verleden, mogelijk in 1709 twee woningen zijn samengevoegd tot één huis. Het hoekhuis was hierbij een karakteristiek enkel huis met aan de zuidzijde een gang en aan de noordzijde de vertrekken.

 

Ursulinenklooster

Aan het eind van de negentiende eeuw kreeg het pand een nieuwe functie en ging het een groep Ursulinenzusters huisvesten die vanwege de Kulturkampf in Duitsland (onder leiding van Von Bismarck) hun eigen land, net zoals zovele religieuze ordes, moesten ontvluchten. In 1874 kochten de zusters Ursulinen het hoekpand en de aangrenzende volumes. In 1880 werd op de locatie van de aangekochte volume het kloostercomplex gebouwd. Het hoekpand werd hierbij behouden en verbouwd. Zo zijn de vensterpartijen (met het opvallende diamantkopmotief) destijds aangebracht. Deze zijn identiek aan de exemplaren in het klooster: een duidelijke herinnering dat ze een geschiedenis delen. In de noordgevel zijn daarbij op de verdieping de vensters onder hanenkammen vervangen door vensters onder segmentbogen. Op het terrein achter het hoekpand ligt een relict van het kloostercomplex. Deze toren was oorspronkelijk met de in 1994 gesloopte onderdelen van het klooster verbonden. Bij de grote verbouwing van het klooster, waarbij onder andere het achterste gedeelte van de kapel werd gesloopt, werd de toren via een nieuw koppelvolume met het hoekhuis verbonden.